Hướng dẫn đầy đủ về hàm printf trong C: Cú pháp, định dạng và ví dụ thực tế

By 佐川 直弘 | Naohiro Sagawa (運営者)

※記事内に広告を含みます。Amazonアソシエイトとして適格販売により収入を得ています。　

1. Giới thiệu｜printf là gì?

Khi bắt đầu học ngôn ngữ C, hàm đầu tiên mà bạn sẽ gặp chính là printf. Hàm này được sử dụng để hiển thị văn bản hoặc giá trị của biến ra màn hình console. Đây là một hàm rất quan trọng để kiểm tra hoạt động của chương trình và cũng không thể thiếu khi gỡ lỗi.

#include <stdio.h>

int main(void) {
    printf("Hello, World!n");
    return 0;
}

“Hello, World!” là đoạn mã mang tính biểu tượng, đánh dấu bước đầu tiên của bạn trong thế giới lập trình. Đây là chương trình thường được người mới bắt đầu viết đầu tiên, và qua đó bạn sẽ học được những điều cơ bản về printf.

2. Cú pháp cơ bản của printf

printf là một hàm mạnh mẽ giúp bạn dễ dàng in ra văn bản và dữ liệu. Dưới đây là cách sử dụng cơ bản.

printf("Xin chào, thế giới!n");

Trong đoạn mã trên, chuỗi “Xin chào, thế giới!” sẽ được hiển thị trên console, và n sẽ tạo một dòng mới. Trong ngôn ngữ C, việc in ra màn hình không tự động xuống dòng, vì vậy bạn cần tự thêm mã xuống dòng khi cần thiết.

3. Hiểu về các ký tự định dạng (format specifier)

printf hỗ trợ in nhiều kiểu dữ liệu khác nhau bằng cách sử dụng các ký tự định dạng. Dưới đây là một số ví dụ chính về các ký tự định dạng.

• %d: Hiển thị số nguyên (integer).
• %f: Hiển thị số thực (float), mặc định là 6 chữ số sau dấu thập phân.
• %s: Hiển thị chuỗi ký tự (string).
• %c: Hiển thị một ký tự đơn (character).

Ví dụ: In nhiều kiểu dữ liệu cùng lúc

int age = 25;
float height = 175.5;
char initial = 'A';
char name[] = "Taro";

printf("Tên: %snTuổi: %dnChiều cao: %.1fnChữ cái đầu: %cn", name, age, height, initial);

Kết quả đầu ra như sau:

Tên: Taro
Tuổi: 25
Chiều cao: 175.5
Chữ cái đầu: A

Bạn có thể kết hợp nhiều ký tự định dạng để in ra các kiểu dữ liệu khác nhau cùng lúc.

4. Điều khiển đầu ra｜Chỉ định độ rộng và độ chính xác

Với printf, bạn có thể điều khiển định dạng đầu ra chi tiết hơn bằng cách chỉ định độ rộng và độ chính xác.

Độ rộng (field width)

Bằng cách chỉ định độ rộng, bạn có thể đặt chiều rộng tối thiểu cho đầu ra. Ví dụ dưới đây sẽ in một số với độ rộng 5 ký tự.

printf("%5d", 123);

Kết quả đầu ra:

  123

Độ chính xác (precision)

Độ chính xác được sử dụng để kiểm soát số chữ số thập phân khi in số thực (float).

printf("%.2f", 3.14159);

Kết quả hiển thị sẽ như sau:

3.14

5. Tính năng nâng cao｜Cờ (flag) và tuỳ chọn định dạng

printf cho phép bạn sử dụng các cờ (flag) để kiểm soát đầu ra một cách linh hoạt và nâng cao hơn.

Căn trái và thêm số 0

Để căn trái nội dung, bạn dùng cờ -. Để chèn số 0 vào trước số, bạn dùng cờ 0.

printf("%-5d", 123);  // Căn trái
printf("%05d", 123);  // Thêm số 0

Kết quả đầu ra:

123  
00123

In ở dạng hệ thập lục phân và bát phân

Với printf, bạn cũng có thể in số ở dạng hệ thập lục phân (hex) hoặc bát phân (octal).

printf("%x", 255);  // Hệ thập lục phân (hex)
printf("%o", 255);  // Hệ bát phân (octal)

Kết quả sẽ như sau:

ff
377

Đây là những tính năng rất hữu ích trong lập trình hệ thống hoặc khi gỡ lỗi (debug).

6. Những lỗi thường gặp và cách tránh

Một trong những lỗi phổ biến khi sử dụng printf là không khớp giữa ký tự định dạng và kiểu dữ liệu. Ví dụ, nếu bạn sử dụng định dạng số thực cho một biến kiểu số nguyên, sẽ gây ra lỗi.

int age = 25;
printf("%f", age);  // Sai: age là kiểu số nguyên (int)

Hãy đảm bảo rằng bạn sử dụng đúng ký tự định dạng tương ứng với kiểu dữ liệu. Việc kết hợp chính xác sẽ giúp chương trình hoạt động ổn định và dễ kiểm soát hơn.

7. Ví dụ thực tế｜Kết hợp tất cả các yếu tố đã học

Trong phần này, chúng ta sẽ xem một ví dụ cụ thể kết hợp tất cả những kiến thức đã học.

#include <stdio.h>
int main() {
    printf("Tên: %-10s Tuổi: %3dn", "Alice", 30);
    printf("Giá: %7.2fn", 123.456);
    return 0;
}

Chương trình trên sẽ in ra như sau:

Tên: Alice      Tuổi:  30
Giá:  123.46

Như bạn thấy, bằng cách sử dụng linh hoạt các ký tự định dạng, độ rộng trường, độ chính xác và cờ định dạng, bạn có thể tạo ra đầu ra dễ đọc và chuyên nghiệp.

8. Tổng kết

printf là một hàm rất mạnh mẽ trong ngôn ngữ C, cho phép bạn tuỳ chỉnh đầu ra một cách linh hoạt. Bằng cách sử dụng các ký tự định dạng, chỉ định độ rộng, độ chính xác và các cờ định dạng, bạn có thể tạo ra đầu ra rõ ràng và chuyên nghiệp hơn. Trong quá trình gỡ lỗi hoặc kiểm tra kết quả, hãy áp dụng những kỹ thuật đã học trong bài viết này để cải thiện hiệu quả lập trình của bạn!

9. Gửi phản hồi của bạn

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào hoặc cần thêm thông tin sau khi đọc hướng dẫn này, đừng ngần ngại để lại bình luận bên dưới. Chúng tôi rất mong nhận được phản hồi từ bạn để có thể cải thiện và mang đến những nội dung chất lượng hơn nữa!